KİTAP ÖNERİM – 35
Başta beyin ve nörobilimle ilgilenenler olmak üzere, iknanın sırlarını merak eden herkese, Değerli Dostum Prof. Dr. Uğur Batı‘nın son kitabı “Beynimizin ve Kararlarımızın Sıradışı Hikâyesi – Sinaps”i okumalarını öneririm.
Şimdi “Sinaps nedir?” diye sorduğunuzu görür gibiyim…
Aynen kitaptan aktarıyorum:
Sıradan bir insan beyni ortalama 10.000.000.000 civarında nöron ve 1 milyon kilometre karelik lif bağlantısına sahiptir. Beynimiz sağ ve sol olmak üzere iki yarımküreye (hemisfer) ayrılmaktadır. Bu yarımkürelerden her biri de alın lobu, yan tepe lobu, şakak lobu, art kafa lobu olmak üzere dört ayrı loba ayrılmaktadır. Aşağı yukarı 100 milyar nörondan oluşan muazzam bir yapı olan beyin, bilgisayar terimiyle söyleyecek olursak yaklaşık 116416 GB’lik bir bellektir. Bilinen en kapasiteli bilgisayardan en az 1000 kat daha hızlıdır. İnsan beyninin toplamda yüzde 2’lik ağırlığını oluşturmasına rağmen tüm vücudu yönetir. İnsan beyin hücresi olan nöronlar, beyinde Samanyolu’ndaki yıldızlara benzer. Nöronların görünüşü kabaca bir ağaç gibidir. Bu ağacın gövdesine akson, dallarına dendrit ve bu ağacın kökü ile başka bir sinir hücresinin dalının birbirine temas ettiği noktaya sinaps adı veriliyor. Bu hücreler arasında saniyenin yüzde 1’i kadar sürede 10.000’den fazla bağlantı (sinaps) gerçekleşiyor.
Sinaps’lerin işlevlerini düşündüğümüzde konu insanoğlu için gerçekten hayatidir, çünkü sinir hücrelerinin diğer sinir hücrelerine mesaj iletmesine olanak sağlar.
Özetle, nöron denen milyarlarca minik sinir hücresinin içinde, insan duygularının, düşüncelerinin ve eylemlerinin bir nörondan diğerine elektriksel ve kimyasal sinyallerle aktarılması görevini sinaps’ler gerçekleştirmektedir. Mesela, nefret gibi karmaşık bir duygu bir dizi elektriksel ve kimyasal değişimden başka bir şey değildir aslında…
Sevgili Uğur Hocam, bu kitapta beynimizi gerçekten tam anlamıyla masaya yatırmış ve ince ince işlemiş diyebilirim. Beynin yapısından alıp, okuru karar bilimine kadar taşımış.
Değerli kitabın bölüm başlıkları bile bazen okurun beynini zorlamaktadır desem sanırım yanlış yapmamış olurum. Örnek vermek gerekirse;
• Beyin: Nöronların on para etmez şu bendeki bilinç olmasa!
• Prensipli maymunlardan öğrendiklerimiz: Diren insan diren
• Pamuk Prenses’te neden 8 değil de 7 cüce var?
• Arılar zamanı geri alabiliyor, peki insanlar?
• Beyin niye ihanet eder: İhanetin kimyası
• Karar vermenin hazzı: ne kadar riskli o kadar zevkli!
• Şans faktörünün karar verme davranışındaki etkisi
• Yemenin nöropsikolojisi: Niye beynimizi rehin alan yiyeceklere karşı koyamıyoruz? Mesela çikolataya?
• Diyetin nöropsikolojisi: Diyet neden işe yaramaz?
• Rüşvetin nöropsikolojisi: Herkesin bir fiyatı var mıdır?
• “Acı insanı daha mutlu yapıyor” desek!
Kitabın içinde ilgi çekici konular ve inanılmaz heyecan verici bir yolculuk var. Kesinlikle okunmalı ve üzerinde uzun uzun düşünülmeli diyorum…
05.08.2017
