Pazar…Pazar…
ÖRGÜTSEL ÇEVİKLİK (ORGANIZATIONAL AGILITY)
Yönetim biliminde, işletmeler ve kuruluşlar “Örgüt” olarak tanımlanır. Genel bir tanım olarak, örgüt, toplumsal ihtiyaçların tanımlanması için önceden belirlenmiş amaçları gerçekleştirecek işleri yapmak için güçlerini birleştiren insanlardan oluşan açık bir sistemdir. Örgüt, iş ve görev bölümü yapılarak, bir otorite ve sorumluluk hiyerarşisi içinde, ortak ve açık bir amaç veya amacın gerçekleştirilmesi için bir grup insanın faaliyetlerinin akılcı bir yaklaşımla eş güdümüdür. (1)
“Örgütsel Çeviklik” ise bir örgütün, yaklaşmakta olan veya oluşmuş bir tehdit veya fırsata zamanında önlem alabilme, yanıt verebilme, uyum sağlayabilme yeteneği olarak ifade edilebilir. Günümüzde yaşadığımız değişken ekonomik koşullar, ağır rekabet, artan maliyetler, Covid Pandemisinden dolayı belirsiz sağlık ve güvenlik önlemleri, değişen tüketici davranışları ve müşteri beklentileri örgütleri ayakta kalmalarını zorlaştırmakla birlikte, hayatta kalabilme veya gelecekte var olma konusunda belirsizlikleri gündeme getirmektedir. Örgütsel devamlılığı sağlamak için, kurumsal olarak değişimlere hızlı uyum sağlamak, hatta krizler oluşmadan önce proaktif davranarak, hızlı ve etkin davranmak gerekmektedir. Bunu sağlayabilen örgütler, tehditler karşısında minimum zararla dönemi atlatır, fırsatları da hızlı bir şekilde değerlendirerek, rekabette öne çıkar ve Pazar paylarını artırabilirler. İşte, bu hızlı cevap verilebilir olmak, yönetim biliminde “Örgütsel Çeviklik” olarak tanımlanmaktadır.
Örgütün, iç ve dış çevresindeki değişiklikleri tespit etmek ve bunların yaratacağı zorluk ve fırsatların farkına varmak, örgütsel çeviklik olarak kabul edilebilir. Bu değişikliklere zamanında yanıt verebilmek için, uygun yolları bulma ve bunları kullanabilme yetenekleri çevikliği gösterir.
Örgütsel Çeviklik için yönetim ve pazarlama stratejileri, teknoloji, personel, iş süreçleri, Ar-Ge ve benzer faaliyetlere karşı daha bilinçli olmayı gerektirmektedir. Ancak, çeviklik kavramının paydasında hız ve esneklik bulunmaktadır. Yine de sadece hızlı ve esnek olmak, çeviklik için yeterli değildir. Örgütsel Çeviklik için, örgütün misyon, vizyon ve değerleri dikkate alınmalı, hızlı ve atik davranmakla oluşturulacak kısa ve uzun vadeli strateji, plan ve taktiklerin örgütün amaçları yararına kararlar alınmalıdır. Bu kararlar zaman faktörünü de kapsamalı ve örgütlerin sadece hızlı ilerlemesini değil, aynı zamanda doğru yönde gitmesini sağlamalı, gereğinde ise durup yeniden yön değiştirmeyi de içermelidir.
Örneğin, günümüzde yaşadığımız Covid Pandemisi nedeniyle bireysel ve kurumsal müşterilerin ürün ve hizmetlerden beklentileri değişmiştir. Hatta sağlık ve güvenliklerini sağlayacak yeni ürünlere karşı ilgileri artmıştır. İşte, bu değişim ve talebe hızlı cevap verirken, örgütlerin ana işlerinden (Core Business) ayrılmamaları, ek veya benzer ürün veya hizmet geliştirmeleri daha sağlıklı olacaktır. Tüm olumsuzluklar azaldığında veya ortadan kalktığında, müşterilerin bekledikleri ana ürün veya hizmetin ortadan kalkmış veya demode kalmış olması örgütün geleceğini tehlikeye sokabilir. Yani, yeni faaliyetleri gerçekleştirmek için girişimlerde bulunurken, ana işlerini de geliştirmeye devam etmelidirler. Bunun için de, yeni teknoloji ve bilgi sistemlerini kullanmalı, bilgi işçilerinden yararlanmalı, işletme süreçlerini entegre etmeli, sanal örgüt biçimlerini uyumlaştırmalı, iç ve dış işbirliği sistemi yaratmalı ve tedarik zincirini bütünleştirme gibi faaliyetleri yerine getirmelidirler. (2)
1980’lerin sonlarından 1990’ların ortalarına kadar, dünyanın dört bir yanındaki geniş ekonomik ve politik gelişmeler ve ortaya çıkan yeni iş yasalarını etkileyen durum ve faktörleri anlamak için pek çok çaba harcanmıştır. Bu süreçte bilim insanları, iş ortamındaki değişimlerin geleneksel örgütlenmelerden daha hızlı yol alması nedeniyle, örgütlerin değişime karşı iç ve dış uyumsuzluk gibi sorunlarla karşılaştıklarını belirlemişlerdir. Bu örgütler kendileri için ortaya çıkan bu fırsatların avantajlarını kullanamamışlar ve değişime uyum sağlama sırasındaki problemler nedeniyle uzun vadede iflasa ve başarısızlığa uğramışlardır. (3)
Son yirmi yıldır örgüt teorisyenleri, şirketlerin hızlı değişen ve öngörülemeyen yıkıcı ortamlara başarılı bir şekilde uyum sağlamaları için, örgütsel çevikliğin rolünü açıkça kabul etmiş bulunmaktadırlar. (4)
Çok hızlı değişen günümüz ortamında, örgütlerin karşı karşıya kaldığı belirsizlik de her geçen gün artmaktadır. Dünyanın herhangi bir yerindeki bir firma, başka bir ülkelerde de faaliyet gösterebilmekte ve yerel pazarlarda, yerel işletmelerden daha etkin ürün ve hizmetleri pazara sunabilmekte ve rekabet koşullarını daha da ağırlaştırmaktadır. Teknoloji, değişen iş çevresi, ihtiyaçlarının değişmesi, müşteri istekleri ve daha kişisel müşteri talepleri, rekabet koşullarının değişmesine yol açarak değişimin hızına yetişebilmeyi zorlaştırmaktadır. (5)
Hızlı ve öngörülemeyen şekilde gelişen değişimler, örgütlerin en önemli problemleri haline gelmişlerdir. Rakip örgütlerde gerçekleştirilen teknolojik inovasyonun her geçen gün kendini hissettirmesi de örgütleri çevik olmayı zorunlu hale getirmiştir.
Özetle, günümüzün rekabetçi ve hızlı değişen ortamlarında işletmeler için çeviklik en önemli başarı faktörü olarak görülmektedir.
Örgütsel Çeviklik kavramı iki temel unsurdan oluşmaktadır: (6)
- Beklenen veya beklenmeyen değişime doğru bir şekilde ve zamanında cevap vermek
- Değişiklikleri fırsatlara dönüştürerek onlardan kendi çıkarları doğrultusunda faydalanmak
Bir örgütün çevik olabilmesi için aşağıdaki 4 özelliği bulundurması gerekmektedir:
- Cevap Verebilirlik: Değişiklikleri tespit etme, hızlı yanıt verme ve kullanma becerisi.
- Yetkinlik: Kurumun amaç ve hedefleri için etkinlik üretkenliği sağlayan kapsamlı yetenekler.
- Esneklik: Farklı ürünler ve hizmetleri çeşitli amaçlar için aynı başlangıç tesisleriyle işleme yeteneği.
- Hız: Mümkün olduğunda en hızlı şekilde görev ve işlevleri yerine getirme becerisi.
Örgütsel Çeviklik için şu unsurları da örgütlerin göz ardı etmemeleri gerekmektedir: Stratejik vizyon, uygun teknoloji (yazılım ve donanım), yeterli teknolojik beceri, ürün ve hizmet kalitesi, maliyet verimliliği, yeni ürün sunma oranı, değişim yönetimi, bilgili, yeterli ve güçlendirilmiş bireyler, faaliyet etkililiği ve verimliliği (yalınlık), içsel ve dışsal işbirliği, uyum, üretim hacmi esnekliği, ürünün model ve şekil esnekliği, örgüt esnekliği, örgütsel konuların esnekliği, birey esnekliği, pazara yeni ürün sunma hızı, ürün ve hizmetlerin sevkiyatının çabukluğu ve dakikliği, hızlı faaliyet süresi.
Peki, Örgütsel Çeviklik için atılacak ilk adımlar neler olabilir?
- Ekip içinde güçlü bir iletişim kurulmalıdır,
- Tek bir merkezden karar almak yerine, kararların fonksiyonel noktalarda alınmalıdır,
- Kısa vadeli basit planların yapılmalıdır,
- Kişiselleştirilmiş ürün üretebilme kapasitesi sağlanmalıdır,
- Ürün ve hizmet kalitesi artırılmalıdır,
- Ürün teslim süresi kısaltılmalıdır,
- Bu hizmetlerin sürekliliği ve örgütsel çevikliğin kurumsallaşarak bir yönetim kültürü haline dönüştürülmelidir.
Örgütsel Çeviklik, çok önemli bir kavram olmasına rağmen, ölçülmesi zordur. Ancak, örgütlerin pazardaki rekabet yeteneğini devam ettirebilmeleri, rekabet gücü ve değişimlere karşı hazırlıklı olabilmeleri için, örgüt içerisinde çevikliğin düşük düzeyde olduğu alanların tespit edilmesi ve bu alanlarda gerekli iyileştirmelerin planlanması son derece önemlidir.
Kaynakça
(1) Güney, S. (2017) Yönetim ve Organizaston El Kitabı, Nobel Yayınevi, Ankara.
(2) İşcan, Y , Karabey, A . (2015). Bilgi Teknolojilerinin Benimsenmesi İle Örgütsel Atiklik Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 0 (26), 1-17.
(3) Hormozi A.M, (2001). Agile manufacturing: the next logical step”, Benchmarking: An International Journal, 8 (2), 132-143.
(4) Singh, J.,Sharma, G., Hill, J., Schnackenberg, A, K. (2013). Organizational agility: What it is, what it is not, and why it matters”.Article in Academy of Management Annual Meeting Proceedings.
(5) Kasap, G , Peker, D . (2009). çevik üretim: otomotiv ana sanayinde faaliyet gösteren bir işletmenin çevikliğinin ortaya konmasına yönelik bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (27), 57-78.
(6) Sharifi H, Zhang Z (1999). A Methodology for achieving agility in Manu Factoring organizations:introduction, International Journal OF Production Economics, 62(1) 7-22.
İyi Pazarlar…
