Pazar… Pazar…
17 Ağustos 1999 Marmara Depreminin üzerinden 18 yıl geçti, bu hafta içinde üzülerek kaybettiklerimizi tekrar andık. Bununla beraber aklımıza bazı soru işaretleri de takıldı…
1999 Marmara Depreminden sonra, gerek kamu spotlarında, gerekse çeşitli yayınlarda deprem öncesi ve sonrası yapılacaklar ile ilgili olarak hepimiz bilgilendirildik. Hatta zamanında bize verilen bilgilerin yanlış olduğunu da o zaman öğrendik. Örneğin, bize ilkokulda deprem sırasında bir kirişin altına girip durmamız gerektiği öğretilmişti, oysa bunun yanlış olduğunu 1999 depremi sonrasında öğrendik ve “Hayat Üçgeni” diye isimlendirilen bir uygulama yapmamız, yani büyük bir beyaz eşyanın (Buzdolabı, fırın, çamaşır makinesi…gibi) yanına gidip, kafamızı koruyacak bir şekilde çökmemiz önerildi.
Aradan onca yıl geçti, halen ülkemizin bir çok yeri depremlerden etkileniyor ve uzmanların yaptıkları açıklamalarda, önümüzdeki yıllarda İstanbul büyük bir deprem riski ile karşı karşıya.
Basından okuduğumuza göre, İstanbul’da deprem sonrası toplanma alanları olarak ayrılan araziler talan edilmiş, o yerlere binalar dikilmiş. Yine deprem sonrası kullanmak üzere semt ve meydanlara yerleştirilen içi ilk yardım malzemeleriyle dolu konteynerlerin yerine yeller esiyor, bazılarının da içindeki malzemeler çalınmış. Kurumsal ya da belediyelerin neler yapması gerektiği konusunda buradan yazmanın bir faydası olduğunu düşünmüyorum. Ancak bireysel olarak yapabileceğimiz bazı önlemler ve uygulamalar kesinlikle vardır.
Peki, deprem sırasında yapacaklarımızı hatırlıyor muyuz? Ya da 1999 yılından sonra doğan çocuklarımıza, deprem sırasında yapılacaklarla ilgili yeteri kadar bilgi verdik mi? Acaba, bu bilgiler okullarda veriliyor mu?
Bence tekrar tekrar hatırlamamız ve ailemizi bu konuda bilgilendirmemiz gerekmektedir.
Eğer deprem sırasında evde bulunuyorsanız;
• Deprem öncesinde evinizde bir deprem çantası hazırlayınız. İçinde en az 2 lt su, sargı bezi, ağrı kesici, kibrit, mum, düdük (Bence en önemli alettir), el feneri, ambalajlı büsküit, sürekli kullandığınız ilaçlar ve buna benzer malzemeler olmalıdır. Çantanın üzerine küçük bir battaniye koymanızda fayda vardır. Tabii belirli aralıklarla yiyecek, ilaç ve içeceklerin son kullanma tarihlerini kontrol ederek değiştiriniz; küçük bir kâğıda yazıp, çantanın üzerine koymanız çok pratik olur.
• Aile içinde deprem sırasında ve sonrasında ne yapacağınızı, nerede buluşacağınızı önceden planlayınız. Çocuklu ailelerin bunu belirli aralıklarla tekrarlamalarında fayda vardır, ancak bunu yaparken enerjik, güleryüzlü ve çok normal davranmanız gerekir, zira çocuklarda bu konuda bir korku oluşturmamamız gerekir. Japonya’da yaşanan depremlerde herkesin bilinçli hareket ettiğini ve bu nedenle depremi çok kolay atlattıkları konusunda bilgi verebilirsiniz.
• 5 yaşından küçük çocuklarınızın elbiselerinin ceplerine ev adresi, isminizin ve telefon numaralarınızın yazdığı küçük kâğıtlar koyunuz. Bunu sadece deprem için değil, her ihtimale karşı, gündelik yaşam sırasında da yapınız. Hatta bu kâğıtları cepte kalıp, çamaşır makinesine atılması durumunda, giysilere zarar vermemesi için PVC kaplatmakta fayda vardır.
• 5 yaşından büyük çocuklarınıza ev adresinizi, cep telefon numaranızı ezberletiniz. Onlara sorumluluklar veriniz. Örneğin deprem çantasının üzerindeki kâğıttan, son kullanma tarihlerini kontrol etme görevini verebilirsiniz.
• Deprem öncesi kitaplık, elbise dolabı gibi ağır eşyaları duvara sabitleyiniz. Bunun için yapı marketlerde L şeklinde parçalar satılmaktadır. Ayrıca bir yangın söndürücü ve şarj edilen bir ışıldak bulundurunuz.
• Deprem sırasında balkona çıkmayınız, üst katlardan zemine atlamayınız, asansöre binmeyiniz, merdivenlere gitmeyiniz. En doğru davranış başınızı koruyarak, “Hayat Üçgeni” sağlayacak büyük beyaz eşyanın yanına çökmektir. Tavandan düşecek beton parçalarından korunmak için varsa yemek masasının altına girilebilir.
• Deprem sırasında ocak yanıyorsa hemen kapatılmalıdır. İlk sarsıntıdan sonra, elektrik, su, doğalgaz girişleri kapatılmalıdır, bunun için sigorta ve vanaların yeri önceden bilinmelidir.
• Yine ilk sarsıntıda kapılar sıkışabilir, bu nedenle dış kapı aralık bırakılmalıdır.
• Deprem sonrasında artçı sarsıntılar olabilir, bu nedenle deprem çantanızı alarak evden sakin bir şekilde çıkınız ve binalardan uzakta açık bir alana gidiniz.
• Depremde ilk sarsıntıdan sonra, üst katta bulunuyor ve merdivenler kullanılmayacak bir durumda ise ve pencereden atlamayı düşünüyorsanız, önce pencereden yatağın şiltesini atınız, ondan sonra üzerine atlayınız.
• Deprem sırasında herkes cep telefonları ile yakınlarını aramak istediği için, hatlar kilitlenebilir; bu durumda panik yapmadan üst üste aramak yerine, her 10-15 dakika bir tekrar deneyiniz. Mümkünse radyo ve TV haberlerini takip ediniz.
Eğer deprem sırasında dışarıdaysanız;
• Çantanızda küçük bir düdük ve minik bir cep feneri (Kalem şeklinde olanlar yer kaplamaz) bulundurmanızda fayda vardır.
• Yolda yürürken başınıza düşecek cisimlerden ve cam kırıklarından korunmak için açık bir alana doğru hızlıca hareket ediniz.
• Elektrik ve trafik lambaları direklerinden uzaklaşınız.
• Reklam panoları, bahçe duvarları ve yüksek araçlardan uzakta durunuz.
• Sinema, tiyatro,konferans, stadyum ve spor salonlarında sağlam koltukların veya sağlam eşyaların yanına başınızı sağlama alarak çökünüz.
• AVM’lere asansör ve merdivenleri kullanmayınız. AVM’de aynı şekilde sağlam eşyaların yanına başınızı sağlama alarak çökünüz.
• Araba kullanıyorsanız, açık bir alanda aracınızı durdurunuz ve içinde kalınız. Güvenli bir yer değilse, arabanızı terk ediniz ve diğer araçlardan uzaklaşınız.
• Otobüs veya diğer toplu taşıma araçlarında, sağlam bir yere sıkıca tutunuz, sarsıntının geçmesi beklenmelidir.
Deprem öncesi, okullar, iş yerleri, hastaneler ve insanların toplu olarak bulunduğu binalarda “Deprem Planı” yapılmalıdır. Deprem sırasında insanları yönlendirecek gönüllü görevliler önceden belirlenmelidir. Belirli aralıklarla tatbikat yapılmalıdır. Şirketlerde bazı gönüllülere ilk yardım eğitimleri verilmelidir.
Takdir edersiniz ki, ben bir Arama Kurtarma Görevlisi veya Gönüllüsü kadar bilgi sahibi değilim, ama bazı temel bilgileri ve şahsi düşüncelerimi yazdım. Daha detaylı bilgilenme için konu ile ilgili internetten araştırma yapabilir veya bu işin uzmanlarından bilgi alabilirsiniz. Bu yazımın amacı, konunun önemine dikkat çekmektir, çünkü öyle sanıyorum ki, deprem konusu gündemden düştükçe, bu konudaki hazırlıklarımızı ihmal ediyoruz.
Geçmişteki deprem ve kayıpları bir daha yaşamamayı diliyorum…
İyi Pazarlar…
2017/188
