Pazar…Pazar…
İŞLETMELER ENDEMİK DÖNEME HAZIR MI?
2020 yılının başından itibaren tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 Salgını (Pandemi) nedeniyle tüm ülkelerde bir çok kısıtlamalar yapıldı, kurumlar bir takım önlemler aldılar, bireyler de normal yaşamlarından vaz geçerek daha dikkatli olmaya başladılar.
Çok özet olarak önemli üç tanımı hatırlamakta fayda vardır.
Epidemi, bir hastalığın bir bölgede, bir toplumda veya bir grup insanda beklenenden daha fazla görülmesini ifade eder. Epidemik salgına yol açan hastalık, bölgesel bir hastalık olup aniden yayılmaya başlayarak, ya da dışarıdan yeni gelen bir virüs sebebi ile ortaya çıkabilir.
Endemik sözcüğü, belirli bir coğrafi alandaki bir toplulukta bir hastalığın veya bulaşıcı bir virüsün, sürekli olarak var olması anlamına gelir. Bulaşıcı bir hastalığın Endemik olması için o hastalıktan etkilenen her bir insanın hastalığı ortalama olarak bir kişiye bulaştırması gereklidir.
Pandemi ise, Yunanca kökenli bir sözcük olup, Pan “Tamamı – Hepsi” ve Demos “Halk” anlamına gelen iki kelimeden oluşmaktadır. Yani Pandemi, Endemik durumun bölgesel olmaktan çıkıp, küresel anlamda etkisini gösteren salgın hastalık haline gelmesi durumudur.
Pandemi dönemi, bireylerde davranış değişikliklerine, işletmelerde ise iş yapış biçimlerinde önemli değişiklikler yapılmasına neden olmuştur. Pandemi dönemi beklenenden çok daha uzun bir süre devam ettiği için, hem bireylerde, hem de işletmelerde yaşanan değişiklikler alışkanlıklara dönüşmüştür.
İşletmelerde uzun süren Pandemi dönemi, bazı işletmelerin genelinde, bazı işletmelerin ise önemli birimlerinde veya çalışanlarında, olumsuz alışkanlıkların veya davranışların oluşmasına neden olmuştur. Uzaktan çalışma, çevrim içi (Online) iletişim ve toplantılar, elektronik ticaretin hızla artmış olması, sanal dünyanın günlük yaşama girmesi, müşteri ve bayilerle yapılan hibrit görüşmeler, yapılmayan veya sanal olarak gerçekleşen fuarlar veya benzeri uygulamalar aşağıdaki olumsuzlukları ortaya çıkarmıştır:
- Bireylerde işe yabancılaşma ve işten soğuma,
- Kuruma karşı aidiyetin azalması,
- Bireyler arası iletişimin sadece sanal ortamda yapılması nedeniyle, etkinliğin yeteri kadar olmaması, beden dili etkisinin kaybolması,
- Bireylerde yeni oluşum ve girişimlerde heyecanın azalması,
- Toplantı veya çatışmaların karşılıklı olmamasından dolayı, yeni fikirlerin çıkmaması,
- Ast – üst ilişkilerinde kavram karmaşası veya rol çatışmalarının yaşanması,
- Sosyal hayat ile iş hayatının birbirine karışması,
- Mesai saatlerinin uzaması ve hafta sonlarında da mesai veya toplantı yapılması sonucu stres yaşanması,
- Zamanı yönetememe veya öncelikleri belirleyememe problemlerinin yaşanması,
- Bayiler veya iş ortakları ile iletişimin azalması sonucu, işlerde verimsizlik ve etkin olmaması,
- Ani toplantı gereken durumlarda, ilgili çalışanlara hızlı ulaşamama,
- Üretim hattında çalışanların işletmeye devam etme zorunluluğu olan mavi yakalılar ile uzaktan çalışan beyaz yakalılar arasında uçurumların ve iletişim problemlerinin oluşması,
- Çalışanlarda birlikte zaman geçirmenin sağladığı moral ve motivasyonun kaybolması,
- İşe yeni girenlerde uyum sorunlarının yaşanması,
- Uzaktan staj yapanlara yeteri kadar katkı verilememesi veya stajyerlerden yararlanılmaması,
- Kurum içinde verilen çevrimiçi eğitimlerden beklenen sonuçların sağlanamaması.
Kuşkusuz, bu dönemde çalışanların sağlığını korumuş olmak, uzun süren yol ve ulaşım sorunlarının yaşanmaması gibi konularda avantajlar da sağlanmıştır. Ancak yukarıda belirtilen konuların iş sonuçlarına yansıması, işletmeleri olumsuz etkilemiştir.
Ayrıca, bazı sektörlere çok talep oluşurken, bazı sektörlerde ise ciddi iş kayıpları meydana gelmiştir. Bu durum bazı işletmelerin finansal zorluk yaşamalarına neden olurken, bazı işletmeler için de yeni pazarlara açılmayı hızlandırmıştır.
Bir çok ülke, önümüzdeki 3-4 ay içinde Pandemi döneminden Endemik döneme geçeceklerinin sinyalini vermeye başlamışlar veya bu yönde açıklama yapmışlardır.
Endemik döneme geçilmesi ile, işletmeler tekrar Pandemi öncesi uygulamalara adım adım döneceklerdir. Bu arada, bazı işletmelerin faaliyetlerinin büyük bir kısmını, uzaktan çalışma veya erişimle sürdürme kararları bulunmaktadır. Yine de uzaktan çalışmanın neden olduğu olumsuzluklar karşısında, normal çalışma düzenine hızla geçen işletmeler de bulunmaktadır.
Peki, Endemik döneme geçiş, beklenildiği gibi verimli ve etkili olacak mıdır? Çalışanlar, 2 yıldan fazla süren Pandemi döneminde, edindikleri alışkanlıklardan ve davranışlardan hızlıca vazgeçecekler midir?
Endemik döneme geçiş için işletmelerin özel bir geçiş programı yapmaları, uyum ve adaptasyon sorunlarını aşmak bazı uygulamalar geliştirmeleri gerekmektedir.
Neticede, insanlar düğmelerine basılıp açılıp veya kapanan birer makine değildir; onları duygusal ve davranışsal olarak yeni döneme hazırlamak gerekmektedir. Bunun için uzman psikologlar veya sosyologlardan destek alınmalıdır.
İyi Pazarlar…
