Pazar…Pazar…
İŞ ZEKÂSI
Günümüz iş hayatında, doğru zamanda doğru kararları vermek ve doğru stratejileri uygulamak için, hepimizin bildiği IQ (Intelligence Quotient – Bilişsel Zekâ), EQ (Emotional Quotient – Duygusal Zekâ) ve CQ (Cultural Intelligence – Kültürel Zekâ) artık yeterli olmamaktadır. Bu kavramlara ek olarak “İş Zekâsı” olarak tanımlanan bir kavramın da olması gerekmektedir.
“İş Zekâsı” (Business Intelligence) terim olarak ilk defa 1989 yılında Howard Dresner tarafından kullanılmıştır ve iş zekâsını, gerçeğe dayalı karar destek sistemleri kullanarak, iş için karar verme becerisini geliştiren bütün yöntem ve fikirleri kapsayan bir şemsiye olarak tanımlanmıştır.
İş Zekâsı, girişimcilere ve yöneticilere daha fazla enformasyonla karar almaları için yardımcı olmak amacıyla, veriye erişimi sağlayan, analiz eden ve düzenleyen zekâdır. (1)
Başka sözcüklerle ifade etmek gerekirse, İş Zekâsı; çeşitli kaynaklardan beslenen veri ambarlarını, veri madenciliğini ve diğer istatistiksel yöntemleri bütünleşik olarak kullanabilen; anlamlı, görselliği zengin ve amaca uygun raporlar sunan bir teknoloji, hatta bir bakış açısı olarak da ifade edilebilir.
Yani, bir girişim yapmak, mevcut bir işi sürdürmek, bir işi büyütmek veya yeni stratejiler belirlemek için, girişimci veya yöneticilerinin IQ, EQ ve CQ’larının çok yüksek olması, deneyimli olmaları, sektörü çok iyi tanımaları yeterli değildir. Değişen pazar ve rekabet koşulları, rakip işletmelerin hamleleri ile kurumsal ve birey müşterilerin beklentilerini anlamak gerekmekte ve bunlara uygun seçenekler üretilmesi, bu seçenekler arasından da en uygun olanına karar verilmesi gerekmektedir. En uygun karar verildikten sonra da, sürdürülebilir olmasını sağlamak, ölçme ve değerlendirme yapmak, gerekirse de düzeltmeler yapmak için bilgi toplamak kaçınılmazdır.
Günümüzde, milyonlarca insan tarafından kullanılan bilgisayarlar, tabletler, cep telefonları ve buna benzer cihazlar üzerinden ulaşılan sosyal ağlar, web siteleri, arama motorları, yapay zekâ verileri, “Big Data” geniş kapsamda veri sunan kaynaklar olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bilgi teknolojilerinin hızla gelişmesi ile beraber veri büyüklüğü dünya üzerinde artmaktadır. Bu durum, kurumlar için büyük miktardaki verinin işlenip, doğru sınıflandırılıp, yönetilmesi ve karar süreçlerine bir girdi oluşturması açısından son derece önemli stratejik bir kaynak olarak ortaya çıkmaktadır.
Çeşitli kaynaklardan toplanan, dağınık ve çoğu yapılandırılmamış bu tür verilerin, işletme bünyesinde toplanan yapılandırılmış verilerle bütünleşik biçimde işlenmesiyle, ihtiyaçlar doğrultusunda ve zamanında kullanılması, gelecek eğilimler hakkında fikir vermesi ve işletmenin performansına katkıda bulunmasını sağlayabilmek “İş Zekâsı”nın temelini oluşturmaktadır. (2)
Bu noktada işletmeler, önemli analiz ve tetkiklerin yapıldığı, birçok cihazdan verinin toplandığı, günlük sirkülasyonu çok fazla olan, büyük miktarda bilginin barındığı, işlendiği ve kullanıldığı ortamları oluşturarak, rakiplerinden daha üstün bir performans ortaya koyabilmek için “İş Zekâ”sını en iyi hale getirecek formüller aramaktadırlar.
Özetle, İş Zekâsı doğru bilgiyi doğru zamanda doğru formatta toplama ve değerlendirme işlemidir. Bu karar süreçlerinin ürettiği sonuçların, karar verme amacıyla işletmelerdeki iş operasyonları, taktikler ve stratejiler üzerinde olumlu bir etkisi mevcuttur. (3)
İş Zekâsı bir organizasyonda verinin tutulduğu veri ambarında veya başka bir kaynakta, veriye en kısa zamanda ulaşarak, verinin süratle işlenmesi ve yöneticiler için doğru gelecek tahminlerinin yapılabilmesi, doğru vizyon tespiti, ulaşılabilir hedeflerin konması için kritik öneme sahiptir.
İş Zekâsı teknolojisi, birçok etkenin aynı anda değerlendirileceği durumlarda, çok boyutlu analiz yapabilmeye ve veri üzerinde ayrıntıya gidebilmeye imkan sağlamaktadır.
İşletmeler, iş hayatlarında verilen kararlar çerçevesinde hareket etmekte ve bu kararın etkinliği ve karar verirken ele alınacak konunun ve kurum gerçekliğinin tüm açıklığı ile ortaya konması kritik öneme sahiptir. Bu anlamda İş Zekâsı araçları karşımıza çözüm olarak çıkmaktadır. (4)
İş Zekâsı uygulamaları sadece üst düzey yöneticilerle sınırlı değildir. Orta düzey de dahil olmak üzere, işletmenin bütününü kapsamalıdır.
Yaşadığımız Pandemi Dönemi ve sonrasında işletmelerin yeni stratejilerini, yeni ürün ve hizmet gruplarını belirleyebilmeleri için, her kademedeki yöneticilerin İş Zekâsına sahip olmaları gerekmektedir.
Kaynakça
(1) GÜNEY, S. (2017) Yönetim Ve Organizasyon El Kitabı, Nobel Yayınları.
(2) Yılmaz Y., Bekmezci O. (2014). İş Zekâsı Kavramı Ve Uygulamalarına Genel Bakış, Bilişim Sistemleri Dergisi.
(3) ZENG L., Li L., DUAN L. (2012). Business İntelligence İn Enterprise Computing Environment. Information Technology and Management.
(4) DAMAR, M., ÖZDAĞLIOĞLU G. ÖZDAĞLIOĞLU A., (2018)İş Zekâsını Ve İlgı̇lı̇ Teknolojı̇lerı̇ Konu Alan Araştırmalara Küresel Ölçekte Bı̇lı̇metrı̇k Bakış , Beyder.
İyi Pazarlar…
